Qalxanabənzər vəzi ifraz etdiyi hormonlara görə insan orqanizmində son dərəcə vacib rol oynayır. Belə ki qalxanabənzər vəzi hormonları maddələr mübadiləsını, fiziki və əqli inkişafı tənzimləyir, immun sistemi formalaşdırır və s. Buna görə də qalxanabənzər vəzin problemi bütün orqanizmin problemi sayılır. Hipotireoz zamanı bədən çəkisinin artması, ürək damar sisteminin işinin pisləşməsi, soyuğa həssaslıq ,səbəbi məlum olmayan allergiyalar, səsin kobudlaşması, saç tökulməsi, qəbizlik və s. baş verir. Hipotireozlu insanların nə cür qidalanması haqqında bəzi məsləhətlər. Əvvəlcə onu qeyd edək ki hipotireoz zamanı qalxanabənzər vəzi hormonunu əvəz edən dərman preparatı qəbul edilir. Amma bu o demək deyilki, biz sağlam insanlar kimi hər şey və istədiyimiz qədər yeyə bilərik. Müəyyən ərzaq məhsulları vardır ki qalxanabənzər vəzin funksiyasını azaldır orqanizmdən yodu blokada edib bədəndən xaric edir,onsuzda zəifləmiş maddələr mübadiləsini bir az da zəiflətmiş olur.Belə olduqda isə yuxarıda dediyimiz şikayətlər özünü göstərır, illər keçdikcə xəstədə xolesterin, triqliseridlərin miqdarı artır,ilk başlanğıcda hipotonoya,damar sərtləşməsi getdikcə isə 30-35% halda hipertoniya əmələ gəlir, sidik ifrazı azalır, bədəndə artıq maye yığılır və s. Ona görə də biz dərman qəbul etsək də dietanı gözləmək şərtdir. 1-orqanizmdən yodu blokada edən ərzaq məhsullarından az istifadə etmək.Bu qidalardan qeyd etmək olar-kələm, brokkoli, gül kələmi, spanaq, turp və s. Yuxarıda göstərdiyimiz bitkilərin tərkibində strumogen vardır ki, o da orqanizmdən çox vacib mikroelement olan yodu blokada edib xaric edir. (Onu da qeyd edək ki yediyimiz ərzaqların tərkibində gündəlik lazım olan yod mikro elementini ala bilmirik.) 2- qalxanabənzər vəzin funksiyasını azaldan qidalar. Məs.soya, araxis, kətan tumları və s. Indi elmə məlumdur ki soyanın tərkibində izoflavon var ki TPO (tireoid peroksidaza) fermentini blokada edir hansı ki TPO tireoid hormonların biosintezində əsas rol oynayır. İzoflavonun əsas tərkib hissəsində isə qenistein və daidzein -2 var ki, eyni zamanda onlar da qalxanabənzər vəzdə ferment reaksiyalarını azaldır, dayandırır. Hansı ki bu reaksiyalar yodun mənimsənilməsi və T-3, T-4 yaranması üçün vacibdir. Asiya ölkələrinin çoxunda soya əsas qida məhsulu kimi istifadə olunduğuna görə bu ölkələrdə hipotireoza daha çox rast gəlinir. Böyük Britaniya, Amerika alimlərinin tədqiqatlarına görə gündə 60 qr. soya istifadə edən qadınların menstrual tsikli pozulmuşdur. Bəzi uşaq qidalarının tərkibində də soya südü var ki bu özü də uşaqlarda qalxanabənzər vəzi funksiyasının pozulması riskini artırmış olur. 3- rafinə olunmuş qidaların istifadəsini azaltmaq məs. kofein, alkoqol və s. 4-tez həzm olunan karbohidratların istifadəsini azaltmaq (ağ un məmulatları,qənd, şəkər tozu, mürəbbələr, kompotlar və s.) 5-maye qəbulu 1200-1500 qr. çox qəbul etməmək. 6-qazlı içkilər 7-duzlu yeməklər Əsasən A, C ,D, E və B qrup vitaminləri ilə selen,yod, kalium, kalsium, maqnezium ilə doymamış yağ turşuları, omeqa -3 ilə zəngin olan qidalara üstünluk vermək lazımdır. Heyvani yağları zeytun yağı ilə əvəz etmək hər 1-kq-a 1-1.5 qr zülal istifadə etmək (balıq və toyuq ətinə üstünlük vermək) Hipotireozda istifadə edilməsi məsləhətli olan qida məhsullarının bəzilərini sizin yadınıza salmaq istəyirəm. A-vit. Ilə zəngin olan-itburnu, banan,ərik, kök, bolqar bibəri,balıq yağı, kərə yağı və s. B2-vit.armud, pendir, yaşıl lobya və s. B6-vit.ət, qara ciyər, kəpəkli çörək və s. Niasin-xurma, dənli bitkilər və s. C-vit.itburnu , şirin bibər, şüyüt, cəfəri ,qara qarağat, sitrus meyvələri və s. D-vit.yağlı balıqlar,süd məhsulları,əsasən günəşdən şüalarının təsirindən yaranır. Selen –dəniz məhsulları, buğda kəpəyi, ağ köbələk, cücərmiş buğda, dəniz duzu, daş duz, buğda kəpəyi, zeytun yağı, kokos və s. Ca-moruq cəfəri şüyüt, ərik, qarağat, badam,süd, qatıq, kəsmik, küncüt və s. K-qara gavalı, ərik, alma srkəsi, əncir, banan , qulançar, kivi, bal, xiyar və s. Bu məqaləni yazmaqda məqsədimiz odur ki, illərlə, bir ömür boyu, hər gün dəfələrlə yediyimiz qidaların fəlsəfəsini anlayaq və onlardan ancaq sağlam və mənalı yaşamaq üçün istifadə edək.

Ailə həkimi klinikasının ginekoloqu - F. Rüstəmova