• Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə
  • Gündəm
  • Siyasət
  • İqtisadiyyat
  • Sosial
  • Mədəniyyət
  • Səhiyyə
  • Təhsil
  • Dünya
  • İdman
  • Bölgə
  • Müsahibə
  • Kriminal
  • Şou
  • Maraqlı
  • Video
  • Gündəm
  • Siyasət
  • İqtisadiyyat
  • Sosial
  • Mədəniyyət
  • Səhiyyə
  • Təhsil
  • Dünya
  • İdman
  • Bölgə
  • Müsahibə
  • Kriminal
  • Şou
  • Maraqlı
  • Video

Azərbaycançılıq və islam dini dəyərləri

gundem / ust / manset

21-09-2023, 18:36

Azərbaycançılıq və islam dini dəyərləri
Azərbaycançılıq ideya sistemində islam dini dəyərlərinin mühüm yeri və əhəmiyyəti vardır. Azərbaycançılıq və dünyəviliyi, müasirliyi, avropalaşmanı, tərəqqini, milli birlik kimi ideyaları özündə birləşdirən Azərbaycan türk-islam mədəniyəti azərbaycanlıların əsrlərdən gələn milli dövlətçilik ideologiyasının, azərbaycançılıq ideyasının, dini-mənəvi dəyərlərin bərpasını və inkişafını tələb edir. İslam dini dəyərləri azərbaycanlıların mənəvi varlığının ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilmiş, türk-islam mədəniyyəti isə əsrlər boyu azərbaycanlıların inkişafına güclü təsir edən amil olmuşdur.
Azərbaycan xalqının mədəniyyətini, mənəviyyatını, həyat tərzini islam dini-mənəvi dəyərləri olmadan təsəvvür etmək çətindir. Azərbaycan xalqı həm ümumi islam mədəniyyəti, həm də xüsusi, spesifik Azərbaycan mədəniyyətinin daşıyıcısıdır: "İslam mədəniyyəti orbitinə daxil olan xalqların sintezi bir sıra müsəlman xalqlarını birləşdirən ümumi, vahid olan mədəniyyət yaratmışdır ki, bu da uzun əsrlər üçün həmin xalqların dünyagörüşünü, ənənələrini, həyat tərzini, mənəvi norma və ideallarını, psixologiyasını, ictimai təsisatlarını və davranış modellərini müəyyən etmişdir". İslam mədəniyyəti XIX-XX əsrlərdə formalaşan milli mədəniyyətə, o cümlədən, milli ideya və milli ideologiyaya güclü təsir göstərmişdir. Məlumdur ki, milli ideologiya yalnız millətin yaranması ilə meydana gəlməmişdir. Bu ideologiya Azərbaycanın tarixi inkişaf mərhələsindəki milli-mədəni dəyərlərin, o cümlədən, islam dini-mənəvi dəyərlərin təsirilə formalaşmış və onların varisi kimi təşəkkül tapmışdır. Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra milli ideologiya azərbaycançılıqla yanaşı, islam dini-mənəvi dəyərləri də bərpa olundu. Azərbaycan Respublikası milli ideologiyada islamla bağlı məqamları qoruyub saxladı, azərbaycançılıq dövlət ideologiyası səviyyəsinə yüksəldi. Azərbaycançılıq milli ideologiya və milli adət-ənənələrlə bağlıdır. Bu ideologiyada dini-mənəvi dəyərlər də mühüm yer tutur. Demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət quruculuğu yolu tutan Azərbaycanda din dövlətdən ayrı olsa da, dini-mənəvi dəyərlər xalqın mənəviyyatı, dünyagörüşü, həyat tərzi və ideologiyasından ayrılmazdar. Bir sözlə, Azərbaycanda milli və dini ideya üstünlük təşkil edir: "Hazırda Azərbaycanın ictimai həyatında iki başlıca kommunalist ideya - dünyəvi milli-azərbaycançılıq ideyası ilə dini islamçılıq ideyası üstünlük təşkil edir və bu ideyalardan hər biri getdikcə öz sosial bazasını gücləndirir". Müstəqillik illərində Azərbaycanda millət ideyası dirçəldi, "milli birlik, dünyəvilik, müasirlik, avropalaşma və tərəqqi ideyalarını rəhbər tutan milli dövlətçilik ideologiyası siyasi nəzəriyyə və siyasət kimi hegemon qüvvəyə çevrildi".
Heydər Əliyev Azərbaycanda dünyəvi - demokratik cəmiyyət qurulduğunu və dini-mənəvi dəyərlərə qayıdış baş versə də, islamın hakim ideologiya olmasına yol verilmədiyini, sivil dövlət quruculuğu prosesində bütün ümumbəşəri dəyərlərdən, xalqımızın milli mentalitetinə, mənəviyyatına uyğun cəhətləri götürüb tətbiq etməyin vacibliyini göstərirdi. O, sovet dövründə ateist tərbiyəsinin dini-mənəvi dəyərləri xalqın qəlbindən çıxara bilmədiyini qeyd edirdi. Çoxmillətli dövlət olan Azərbaycanda yaşayan vahid milli ideologiya - azərbaycançılıq ətrafında birləşmiş digər xalqlara, millətlərə dinindən, dilindən, irqindən, siyasi mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, islam dininin buyurduğu kimi qardaşlıq, dostluq əlaqələri yaradılması zərurətini diqqətə çatdıran Ulu Öndər dinlərarası münaqişələrə yol verilməməsini, onların birliyində, qarşılıqlı anlaşmasında islam dini-mənəvi dəyərlərinin dirçəldilməsinin dövlət ideologiyası və mənəvi tərbiyə sahəsində nəzərə alınmasını diqqətə çatdırırdı.
Ulu Öndər Heydər Əliyev dini-mənəvi dəyərlərə yüksək qiymət verərək, onun azərbaycançılıq ideologiyasına, vətənpərvərlik tərbiyəsinə güclü təsirini açıqlayırdı. Ulu Öndər göstərirdi ki, islam dini həmişə insanları saflığa, ülvi mənəviyyata dəvət etmişdir. Qurani-Kərim insanları düzlük, mənəvi paklıq ruhunda tərbiyə edir. Müstəqil Azərbaycan Respublikasının bu ağır, çox çətin, keşməkeşli dövründə bütün bunların bizdən ötrü böyük əhəmiyyəti var. Məhz bu dövrdə hər bir azərbaycanlı, hər bir müsəlman, ilk növbədə, islam dininin tövsiyələrindən istifadə edərək öz mənəviyyatını yüksəltməlidir. Mənəviyyatımız nə qədər yüksək olarsa, hər bir insanda, azərbaycanlıda, müsəlmanda vətənə, öz amallarına sədaqət, mənəvi saflıq əhval-ruhiyyəsi nə qədər güclü tərbiyə edilərsə, Azərbaycan da bunun ağır böhran dövründən, çətinliklərdən o qədər tez və müvəffəqiyyətlə çıxar. Müasir demokratik, hüquqi dövlət və vətəndaş cəmiyyəti quran Azərbaycan dini-mənəvi dəyərlərə və milli ideologiyaya dair bu qiymətli ideyalardan bəhrələnərək Ulu Öndərin layiqli siyasi varisi ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin rəhbərliyilə güclü inkişaf yoluna qədəm qoymuş və çətinlikləri böhranları aradan qaldıraraq uğurla irəliləməkdədir.

Şükürlü Maysənəm İlqar qızı
Gənc İlahiyyatçı

Oxunub: 347
Paylaş:
Digər xəbərlər

gundem / manset

21-04-2023, 13:07

Ərdoğan və Putindən bayram təbriki

ULUSƏS TV
Son xəbərlər
  • Bu gün, 10:36
    Samvel Karapetyanın rəhbəri olduğu müəssisədə və qohumunun evində axtarış aparılır
  • Bu gün, 10:34
    Osimhenin qəbul etdiyi astronomik məbləğ bəlli oldu: "Qalatasaray"dan rekord maaş
  • Bu gün, 10:32
    Hamilə qadınlara hansı tibbi xidmətlər PULSUZDUR?
  • Dünən, 15:41
    Peskovdan Azərbaycan-Rusiya münasibətləri haqda - Açıqlama
  • Dünən, 15:38
    Bakıda dərzi iş yerində öldü
  • Dünən, 15:16
    “Elektroenergetika haqqında” Qanuna dəyişiklik edildi
  • Dünən, 15:13
    İrsi transmissiyaya dair qanunvericilik təkmilləşdirilib
  • Dünən, 15:10
    İbrahim Kalın sabah Bağdada gedəcək
  • Dünən, 15:07
    Səfərlərinizi yeni onlayn xidmətlə daha rahat planlaşdırın
  • Dünən, 14:57
    Ruhun azadlığı və Məhəmməd Hadinin metafizikası - Adəm İsmayıl BAKUVİ
  • Dünən, 14:48
    Füzuli Rayon İcra Hakimiyyəti sosial şəbəkələrdə “troll”arından istifadə edir? FAKT/FOTO
  • Dünən, 12:59
    Ləman balanın ad gününü təbrik edirik!
  • Dünən, 12:55
    Soltanağa Cəfərov – Ziyalılığın, Təvazökarlığın və Fədakarlığın 75 İllik Yolçuluğu
  • Dünən, 12:54
    Qobustanda 24 yaşlı gəlinini öldürməkdə şübhəli bilinən şəxs MÜƏLLİM İMİŞ - ŞOK TƏFƏRRÜAT
  • Dünən, 12:44
    Bakı metrosunda HƏYƏCANLI ANLAR: Ana və övladları eskalatordan yıxıldılar
  • Dünən, 12:41
    Prezident İlham Əliyev Pakistan Milli Assambleyası sədrinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib
  • Dünən, 12:36
    CHP sədri Özgür Özel barəsində araşdırma başladıldı, istintaq aparılır
  • Dünən, 12:34
    Metan qazından zəhərlənərək ölən türkiyəli hərbçilərin sayı artdı
  • Dünən, 12:32
    Bakı Limanına yeni baş direktor TƏYİN EDİLDİ
  • Dünən, 12:13
    İlham Əliyev Pakistan Milli Assambleyasının sədrinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib
  • 6-07-2025, 23:24
    Şəhid Milli Qəhrəmanın ailəsinə qarşı ədalətsizlik iddiası: Füzuli RİH və “Azərşəkər” MMC nümayəndəsi torpaq sahəsini necə mənimsəyib?
  • 6-07-2025, 11:42
    Azərbaycanlı bəstəkar vəfat etdi
  • 6-07-2025, 11:40
    ABŞ-də seldə ölənlərin sayı artdı
  • 6-07-2025, 11:35
    Rusiyada An-2 təyyarəsi sərt eniş etdi - 10 nəfər xəsarət aldı
  • 6-07-2025, 11:30
    Bu gün onların imtahanıdır
  • 6-07-2025, 11:27
    Daşkəsəndə bıçaqlanan gənc öldü - Yenilənib
  • 6-07-2025, 11:24
    Zaqataladakı qəzada yaralanan qadın da öldü - Yenilənib
  • 6-07-2025, 11:20
    İmad Faraj rəsmən “Neftçi”də
  • 6-07-2025, 11:17
    Antalya bələdiyyəsinin sədri həbs olundu
  • 6-07-2025, 11:14
    “Ermənistana yeni konstitusiya lazımdır” - Paşinyan
  • 6-07-2025, 11:11
    14 ildən sonra münasibətləri bərpa etdilər
  • 5-07-2025, 11:03
    Şahbaz Şərif: Pakistanla Azərbaycan arasında ticarət və investisiyaları inkişaf etdirmək barədə razılığa gəldik
  • 5-07-2025, 10:59
    Bu gün Aşuradır
  • 5-07-2025, 10:56
    Türkiyə prezidenti Xankəndinin inkişafını yüksək qiymətləndirdi
  • 5-07-2025, 10:53
    Britaniyada COVID-19-un yeni ştamı yayılıb
Daha çox
  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə
Sosial şəbəkələrimiz:
  • Baş direktor: Şamil Məmmədəlioğlu
  • E-mail: [email protected] | [email protected]
  • Telefon: (+99455) 200-67-99
  • Gündəm
  • Siyasət
  • İqtisadiyyat
  • Sosial
  • Mədəniyyət
  • Səhiyyə
  • Təhsil
  • Dünya
  • İdman
  • Bölgə
  • Müsahibə
  • Kriminal
  • Şou
  • Maraqlı
  • Video
Müəllif hüquqları qorunur. Ulusestv.az-ın məlumatlarından istifadə etdikdə istinad mütləqdir. Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
  • Reklam
  • Əlaqə