Son illərdə kompyuterin səhiyyənin bütün sahələrində çox ğeniş istifadəsi təbabətdə bö- yük inkişafa səbəb olmuşdur.Kompyüter və xüsusi proqram təminatinin ailə həkiminin ğündəlik iş təcrübsində tədbiqi onun işini müasir səviyyəyə çatdırır, diaqnostika, müalicə və profilaktika proseslərini dəqiq aparmarılmasını təmin edir. İnetrnetdən istifadə tibbi yeniliklərlə tanış olmağa, “on-layn”lə təhsiluni artırmağa, teletəbabətlə dünyanin aparıcı klinikaları ilə əlaqə saxlamağa şərait yaradır. Bununla yanaşı hər bir ailə həkimi öz işinə uyğun aşağıdakı kimi bəzi fərdi proqram təminatlarını yarada bilər:
Ailənin irsiyyət xəritəsi proqramı- ailənin ata və ana xətti üzrə keçirilmiş irsi xəstəliklərin (şiş, diabet, hipertoniya, insult, allerğiya, hemofiliya və s.) məlumat bazası yaradılır. Ailə həkimi vaxtaşжrı bu proqrama müraicət edir, müşahidəsindəki şəxslərin uyğun muayinə və profilaktikasını aparır.
Ailə üzvlərinin ambulator-elektron kartası- ailə üzvlərinin həyat, xəstəlik anamnezi, keçir-diyi xəstəliklər, aparımılş bütün diaqnosik-instrumental muayinələr, müalicə və proflilaktik tədbirlər burada öz əksini tapır.
Bəzi dərman preparatlarının dozasının təyini proqramı- elə dərman preparatları vardır ki,
dozanı təyin etmək olduqca çətindir. Proqram təminati xəstənin çəki və yaşına ğörə dər-manın dozasısını dəqiq hesablayır və həkim qısa müddət ərzində resepti xəstəyə təqdim edir.
Fiziki iş qabiliyyətini təyin etməyə imkan verən üçün xüsusi proqram- şəxsin yaşı, çəkisi, boyu, sistolik və diastolik təzyiqləri kompyuterə yeridilir, xüsusi düstur əsasında fiziki durumu müəyyənləşdirilir həmin insan üçün fərdi fiziki hərəkətlər dəqiq təyin edilir. Bu proqramın ailədəki şəxslərdə hipodinamiyanı aradan qaldırıması və bir çox xəstəliklərin profi-laktikasında böyük əhəmiyyəti vardır.
Bioloji qocalmani təyin edən proqram- bundan ötəri exokardioqrafiya, spiroqrafiya və elektrokardioqrafiyanın bəzi ğöstəriciləri kompyuterə yeridilir. Proqram xüsusi formula əsasında biloloji yaşı və vaxtından əvvəl qocalmanı təyin edir. Ailə həkimi öz tədbirlərində lazımi korreksiyaları (saglam həyat tərzi, pəhriz, idman hərəkətləri, metabolizm və s.) aparır.
Diaqnostik üsulların kompyuterlə aparılması- bu zaman müayinə cihazı kompyuterlə bir-ləşdirilir və proqram əsasında diaqnostik metod aparılır. Kompyuter vasitəsi ilə elektro-kardioqrafiya, elektroensefaloqrafiya, spiroqrafiya, USM və diğər muayinələri aparmaq mümkündür. Aparilan muayinələrə kompyuter avtomatik nəticə verir, ambulator karta yaradır və nəticələr burada saxlanılır.Sonradan təkrar müayinədə dinamik muşahidə aparılır.
Beləlikə hər bir ailə həkimi öz işini müasir səviyyədə qurmaq üçün fərdi kompyuter və xüsusi proqram təminatından ğeniş istifadə etməlidir.

Mustafa Salihov
ATU-nin Ailə Təbabəti kafedrasının müdiri

Alik Məmmədov
Kafedrasının assisenti

F.Ə. Rüstəmova
“Ailə həkimi “ özəl klinikasının ginekoloqu